Rozrusznik - jak działa, gdzie się znajduje, jakie są najczęstsze awarie?

Do czego w samochodzie potrzebny jest rozrusznik?

Dlaczego w samochodach spalinowych potrzebny jest rozrusznik – jak działa? Wszystko wynika z konstrukcji jednostki napędowej. Nie jest ona w stanie „załączyć się” samodzielnie. Potrzebuje czegoś, co wprawi w ruch koło zamachowe, które później uruchomi całe urządzenie. Dlatego w autach montowany jest mały silniczek elektryczny.

Już sama nazwa wskazuje nam, do czego wykorzystuje się rozrusznik. Ma umożliwić rozruch silnika. Jak to robi? Poprzez elektryczne sterowanie kieruje energię do silnika, który zamienia ją w pracę mechaniczną. Powstaje obrót wirnika, a przez to w ruch wprawione zostaje koło zamachowe jednostki napędowej. Dalej obracać zaczyna się wał korbowy i w efekcie silnik startuje.

Rozrusznik ma małą zębatkę, którą, poprzez niskie przełożenia, jest w stanie poruszyć kołem zamachowym. Musi być urządzeniem bardzo wytrzymałym, o odpowiednio trwałej konstrukcji, która wytrzymuje duże przeciążenia. W związku z tym, że rozrusznik jest tak często używany w samochodach spalinowych, może dochodzić do jego uszkodzenia.

Budowa i sposób działania rozrusznika

Prosta konstrukcja to klucz do zrozumienia tego, jak działa rozrusznik. Wspominaliśmy już o małej zębatce. Jest zazębiona z ogromną znajdującą się w silniku. Zasilany elektrycznie wirnik rozrusznika kręci się z wysoką prędkością obrotową i niskim przełożeniem przekazuje moment do koła zamachowego.

Najważniejsze jest przekazywanie napięcia z akumulatora na włącznik elektromagnetyczny. Gdy kręcisz kluczykiem (ewentualnie, gdy naciskasz przycisk), podajesz napięcie, co powoduje przesunięcie mechanizmu sprzęgającego i w efekcie doprowadzenie prądu na szczotki węglowe. W wirniku powstaje pole magnetyczne, które powoduje obrót tego elementu i koła zamachowego.

Ważnym elementem rozrusznika jest sprzęgło jednokierunkowe. Ma za zadanie zabezpieczać rozrusznik, gdyby miały wystąpić obciążenia wynikające z pracy uruchomionego przed chwilą silnika spalinowego. Jednostka napędowa nie wpływa więc bezpośrednio na tę część, przez co rozrusznik może spełnić swoje zadanie i nie zostać uszkodzonym w najważniejszym momencie.

Najczęstsze awarie – jak je rozpoznać?

Czy rozruszniki często się psują? To zależy od producenta i rodzaju silnika, te montowane przy silnikach wysokoprężnych muszą mieć mocniejszą konstrukcję, więc jeśli coś się dzieje, są, teoretycznie, lepiej zabezpieczone. Nie da się jednak ukryć, że rozrusznik – jak działa, to wiesz – jest częścią kluczową dla działania silnika, a więc i jego awarie, bardzo łatwo dostrzec.

Pierwszymi objawami będą problemy z uruchomieniem motoru. Rozruch może być zbyt powolny, pojawią się dziwne odgłosy. Oczywiście to może zwiastować problemy z akumulatorem. Warto także sprawdzić stan przewodów zasilania rozrusznika. Jednym z najczęstszych problemów jest brak odpowiedniej masy, co można wyeliminować bardzo łatwo i szybko.

Jeśli to jednak nie to, trzeba sprawdzić rozrusznik. Najczęściej, jeśli problem leży po jego stronie, awarii ulegają szczotki. Przez cały czas pracy tego elementu ścierają się o komutator wirnika, przez co po prostu się zużywają. Zdarza się także, że się zablokują. Inne elementy, na które warto zwrócić szczególną uwagę to łożyska i tuleje. Najrzadziej występuje uszkodzenie zębów koła zębatego sprzęgła jednokierunkowego lub zespołu sprzęgającego.

Rozrusznik we współczesnych samochodach

Choć w motoryzacji wciąż stawia się na zmiany, to nie można zapomnieć, że rozrusznik od wielu lat praktycznie się nie zmienia. Powstają jednak nowe rodzaje, na przykład takie, które nie są już oparte na szczotkach węglowych, a więc w teorii mogą być bardziej wytrzymałe na długoletnie zużycie. W większości aut wciąż jednak kluczem jest to, jak działa rozrusznik szczotkowy.

Dodatkowo jednak powstaje coraz więcej aut zelektryfikowanych, czyli takich, które rozrusznika nie potrzebują. Już w napędzie hybrydowym sposób uruchamiania silnika elektrycznego pozwala na zapłon silnika spalinowego, choć oczywiście wszystko zależy od konstrukcji i rodzaju napędów użytych przez producenta. Z kolei w silnikach innych niż spalinowe rozrusznik nie jest całkowicie potrzebny, więc auto na prąd nie posiada takiej części pod maską.