Skrzynie bezstopniowe CVT – budowa, wady i zalety przekładni

Budowa i sposób działania skrzyni bezstopniowej CVT

Skrzynie CVT (ang. Continously Variable Transmission) można podzielić na twa typy. Jeden rodzaj jest wyposażony w łańcuch, natomiast drugi, bardziej powszechny, ma stalowy pas napędowy, który zastępuje klasyczne koła zębate. Integralnym elementem skrzyni bezstopniowej jest wariator. To element składający się z kół stożkowych połączonych ze sobą paskiem. Newralgicznym miejscem jest sterownik, który nadzoruje pracę kół stożkowych. Siła nacisku wywierana na pedał gazu powoduje, że następuje zmiana przełożenia. W tym momencie koła się zsuwają bądź rozsuwają, co wpływa na zmianę ich promienia i ostatecznie na zmianę biegu.

Cały proces można porównać do pracy przerzutek w rowerze, choć w przeciwieństwie do jednośladów w tym mechanizmie liczba przełożeń jest nieograniczona. Ograniczenia w CVT występują jedynie w zakresie minimalnego i maksymalnego przełożenia.

Zalety i wady CVT

Bezstopniowa skrzynia biegów nie tylko wpływa na mniejsze zużycie paliwa, ale również zwiększa komfort podróży dzięki ponadprzeciętnej płynności jazdy pozbawionego szarpania oraz cichej pracy mechanizmu. Innymi pozytywnymi aspektami przekładni CVT jest elastyczna praca silnika, natychmiastowa zmiana kierunku pracy napędu (przód – tył) oraz niewielki rozmiar w porównaniu z klasycznymi „automatami”, przez co takie rozwiązanie może być również zastosowane w małych autach miejskich. Dodatkowo za tym wariantem przemawia także prostsza budowa oraz zdecydowanie tańsza produkcja, a samo użytkowanie jest łatwe i przyjemne choćby z powodu braku sprzęgła.

Niestety, korzystanie z takiej skrzyni biegów nie składa się wyłącznie z samych pozytywów. Takie zastosowanie ma również swoje wady, które są najbardziej widoczne podczas przyspieszania. Występuje wówczas nadmierny hałas spowodowany głośną pracą silnika. Dodatkowo wielu kierowców korzystających z CVT narzeka na jednostajną, monotonną pracę jednostki napędowej. Dynamiczne i szybsze podróżowanie zwiększa także spalanie paliwa, jednak największą bolączką jest awaryjność bezstopniowej przekładni.

Wytrzymałość bezstopniowej skrzyni biegów

Dochodzimy do największego mankamentu. Skrzynia nie należy do najtrwalszych komponentów i jest podatna na awarie. Szczególnie zawarty tam pas/łańcuch, który ma swoje ograniczenia i często po przekroczeniu 100–120 tys. km nie wytrzymuje dużych momentów obrotowych. Dlatego takie zastosowanie najlepsze będzie w samochodach o niskim bądź średnim poziomie mocy. Do problemów serwisowych należą też wysokie ceny części zamiennych. Zużyciu ulegają koła stożkowe, konwertery, a usterka może też dotyczyć modułu sterującego. Na szybsze wyeksploatowanie wpływ ma kilka czynników. Główny to oczywiście nasz styl jazdy i nasze zachowania szczególnie w trakcie przyspieszania. Wciskanie do oporu pedału gazu nie sprzyja poprawnej pracy skrzyni, podobnie jak jazda na przepracowanym oleju. Mimo że producenci nie zalecają wymiany oleju, a jedynie jego kontrole, warto jednak cyklicznie dokonać takiej czynności najpóźniej po osiągnięciu przebiegu 80–90 tys. km. Skrzynia CVT jest także szczególnie podatna na zbyt wysokie temperatury. Może to wynikać ze zbyt dynamicznej jazdy lub holowania przyczep, a także z powodu wadliwego działania układu chłodzenia, dlatego, posiadając samochód z takim wyposażeniem, niezbędne jest kontrolowanie tego istotnego elementu.

Bezstopniowe skrzynie biegów CVT są cały czas rozwijane. Z tego rozwiązania korzysta coraz więcej koncernów, dostrzegając ich potencjał, zwłaszcza w samochodach hybrydowych. Obecnie takie zastosowanie jest najbardziej optymalne w mniejszych pojazdach, ponieważ dużą rolę odgrywa waga oraz przestrzeń auta. Skrzynie CVT zyskuje coraz większą liczbę zwolenników, co wykorzystują takie marki, jak Toyota czy Lexus, konstruując alternatywne eCVT. Odczucia z jazdy są podobne, lecz ich awaryjność jest bardzo mała.