Łożyska kół – budowa, objawy usterki, co wpływa na ich zużycie

Piasta i łożysko koła – budowa i właściwości

Piasta wraz z łożyskiem pozwalają wykonywać ruch obrotowy koła i bez tych elementów poruszanie się samochodem byłoby po prostu niemożliwe. Oba podzespoły stanowią integralny segment, dzięki któremu koła są połączone z pojazdem. Uwzględniając konstrukcję, można wyodrębnić dwa typy tych komponentów. W pierwszym wariancie łożysko i piastę umieszcza się na nieruchomej części koła zabezpieczonego centralną nakrętką. Koło umocowane jest na piaście zlokalizowanej po zewnętrznej ruchomej bieżni łożyska (zewnętrzna – ruchoma, wewnętrzna – nieruchoma). Podobny schemat występuje w połączeniu łożyska z bębnem hamulcowym, gdzie bęben przyjmuje funkcję piasty, obracając zewnętrzną bieżnię.

Alternatywne rozwiązanie stosowane jest w pojazdach z zawieszeniem niezależnym i hamulcami tarczowymi na tylnej osi. Wtedy piasta z łożyskiem jest zamontowana do zawieszenia jako całość. Koło jezdne znajduje się na osi piasty, która przymocowana zostaje na bieżni wewnętrznej. Takie zastosowanie wykorzystuje się również w kolumnie MacPhersona w autach z przednim napędem.

Zużyte łożysko – objawy

Głównymi objawami zużytego bądź uszkodzonego łożyska są: hałas wydobywający się z okolic kół podczas jazdy, który zwiększa się wraz ze wzrostem prędkości; oraz luz na kole. Aby to sprawdzić, wystarczy podnieść samochód na podnośniku i z dużą siłą napierać na koło. Innym sygnałem, że z łożyskiem jest coś nie tak, są występujące stuki i metaliczne odgłosy, drgania na kierownicy, a w końcowej fazie eksploatacji inny kąt pochylenia koła. Taki proceder to ostateczny znak, iż łożysko musimy niezwłocznie wymienić.

Co wpływa na uszkodzenie łożysk

Często powodem jest zwyczajne wyeksploatowanie, które wytrzymują określony przebieg. Żywotność łożysk możemy przedłużyć i skrócić swoim stylem jazdy. Ten podzespół jest narażony na duże siły i  przeciążenia, które zwiększają się, jeśli podróżujemy po nierównej i dziurawej nawierzchni. Pokonywanie takich miejsc, podobnie jak wysokich krawężników, w niewłaściwy sposób będzie skutkować przyspieszonym zużyciem. Niepożądana jest także wysoka temperatura, szczególnie jeśli części zawieszenia są ciasno zamocowane lub za słabo nasmarowane, co zwiększa siłę tarcia i temperaturę. Takie zjawisko dotyczy też tarcz hamulcowych.

Bardzo ważnym czynnikiem jest prawidłowy montaż łożyska. Inaczej ryzyko pojawienia się rdzy jest zdecydowanie wyższe. Ponadto element musi być idealnie dopasowany i przymocowany do piasty z zachowaniem optymalnego luzu roboczego. Jeżeli cały proces zostanie przeprowadzony niedbale, wówczas możemy doprowadzić do wgniecenia na bieżni, skrzywienia piasty bądź złamania fragmentu łożyska.

Generacja łożysk

Ze względu na sposób mocowania, które opisaliśmy już powyżej, istnieją trzy generacje tych konstrukcji. Generacja pierwsza to kompaktowe łożyska wymienne (kulowe/stożkowe), zbudowane z dwóch łożysk umieszczonych i zamkniętych w pojedynczej, szczelnej obudowie. Jeśli mamy do czynienia z łożyskiem stożkowym, to wtedy są względem siebie ustawione odwrotnie. Druga generację stanowi moduł łożyska z piastą, które są ze sobą zintegrowane i w przypadku uszkodzenia wymienia się całość, a nie poszczególną część. Ostatnia generacja, tak samo jak druga, polega na ścisłym powiązaniu piasty i łożyska, ale w przeciwieństwie do poprzedniej posiada zdecydowanie więcej zalet. Główną jest prosta budowa opierająca się na trzech – czterech śrubach zamocowanych do zawieszenia. Ponadto konstrukcja umożliwia wymianę samego łożyska.

Łożyska są jednym z najbardziej trwałych podzespołów samochodu, które potrafią znieść przy umiejętnej jeździe setki tysięcy kilometrów. Mimo tego, dbajmy o ten element i nie bagatelizujmy niepokojących objawów zużycia. Nie przesadzajmy również w drugą stronę. Wymiana jest koniecznością wyłącznie przy wyeksploatowaniu łożysk i zabieg ten wykonany profilaktycznie jest bezzasadny.